Η ΕΕ έχει ένα από τα υψηλότερα standards για το περιβάλλον παγκοσμίως, ωστόσο η πολιτική της για το περιβάλλον δεν ήταν πάντα ζήτημα υψηλής πολιτικής σημασίας. Οι εξελίξεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή και οι προκλήσεις σε θέματα ενέργειας, ιδιαίτερα κατά την τελευταία δεκαετία, απαιτούν την πρόσβαση σε πόρους αλλά και τη βιώσιμη χρήση αυτών χωρίς να προκαλούνται περιβαλλοντικά προβλήματα. Η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ έχει ως εκ τούτου αναδειχθεί ως ένα ζωτικός τομέας της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης.

Σήμερα, οι βασικοί πυλώνες της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ αναφέρονται στην προστασία του φυσικού κεφαλαίου της Ευρώπης και την προώθηση της πράσινης επιχειρηματικότητας και οικονομίας, καθώς και τη διασφάλιση της υγείας και της ευημερίας των ανθρώπων.

Η Ευρώπη εργάζεται για να προστατεύσει τη φύση και να σταματήσει την εξαφάνιση των απειλούμενων ειδών και φυσικών οικοτόπων μέσω του δικτύου Natura 2000, ενός δικτύου 26.000 προστατευόμενων φυσικών περιοχών που καλύπτουν σχεδόν το 20% της χερσαίας έκτασης της ΕΕ. Στις περιοχές αυτές προωθούνται ανθρώπινες δραστηριότητες που δεν απειλούν σπάνια και ευάλωτα είδη ή οικοτόπους.

Επιπλέον, η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ στοχεύει στη δημιουργία των συνθηκών που θα ενθαρρυνθούν πολίτες και βιομηχανίες να χρησιμοποιούν τους φυσικούς πόρους με σύνεση. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν τεθεί σε εφαρμογή μέτρα που προστατεύουν την πραγματική αξία των φυσικών πόρων, περιορίζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής και της κατανάλωσης και εξασφαλίζουν ότι τα απόβλητα τυγχάνουν διαχείρισης  ως πόροι συμβάλλοντας έτσι στη αποτροπή ή τον περιορισμό της κατασπατάλησης του νερού.

Τέλος, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός συνεχίζει να αυξάνεται και οι πόλεις γίνονται όλο και μεγαλύτερες, οι παγκόσμιες περιβαλλοντικές προκλήσεις γίνονται πιο πιεστικές, όχι μόνο σε επίπεδο ΕΕ αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για ανάληψη περισσότερων πρωτοβουλιών προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη.

Το περιβάλλον στην καρδιά της Ελληνικής Προεδρίας

Το περιβάλλον βρίσκεται στο επίκεντρο της ελληνικής προεδρίας αυτή την εβδομάδα (12 - 16 Μαΐου), καθώς μια σειρά από συναντήσεις λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες.

Ειδικότερα, οι υπουργοί Περιβάλλοντος και εκπρόσωποι των κυβερνήσεων των κρατών μελών θα συναντηθούν στις 14 Μαΐου για το άτυπο Συμβούλιο Περιβάλλοντος. Οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν στο θαλάσσιο περιβάλλον ως βάση για τη βιώσιμη Γαλάζια Ανάπτυξη και στην Κλιματική Αλλαγή.

Η πρωτοβουλία Γαλάζια Ανάπτυξη αποσκοπεί στην ανάπτυξη της θαλάσσιας διάστασης της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Η γαλάζια ανάπτυξη μπορεί επομένως να οριστεί ως «η έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική και επιχειρηματική ανάπτυξη με τη συμβολή των ωκεανών, των θαλασσών και των ακτών». Η Ατζέντα της πρωτοβουλίας αυτής περιλαμβάνει την αξιοποίηση της ποικιλομορφίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, τη βιώσιμη γεωσκόπηση πόρων βαθέων υδάτων, την αντιμετώπιση νέων υπεράκτιων προκλήσεων, την προώθηση νέων τεχνολογιών παρατήρησης ωκεανών, λαμβάνοντας υπόψη την κοινωνικό-οικονομική διάσταση. Η «μπλε» οικονομία της Ευρώπης αντιπροσωπεύει 5,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και μια ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της τάξης των 500 δις € ετησίως.

Ωστόσο , η κατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος απαιτεί επείγουσα δράση. Η υπεραλίευση, η μόλυνση, ο ευτροφισμός, η ρύπανση και η αυξανόμενη οξίνιση δεν επιτρέπουν στις θάλασσες να αποδώσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί θα ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με τις προκλήσεις που πρέπει επειγόντως να αντιμετωπιστούν, λαμβάνοντας μια σειρά από αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης και της βιώσιμης διαχείρισης των θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών, με σκοπό τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για τη βιώσιμη Γαλάζια Ανάπτυξη.

Οι Υπουργοί Περιβάλλοντος θα συζητήσουν επίσης το πλαίσιο 2030 για το Κλίμα και την Ενέργεια, το οποίο αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% και την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 27%. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται επίσης μια δομή διακυβέρνησης μέσω εθνικών σχεδίων που εγγυώνται ανταγωνιστική, ασφαλή και βιώσιμη ενέργεια. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα στοιχεία του πακέτου για το κλίμα και την ενέργεια τα οποία, σύμφωνα με τα σχετικά συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση. Ένα σημαντικό θέμα που οι υπουργοί θα πρέπει να συζητήσουν είναι η χρήση των αρχών και των κριτηρίων για την ανάλυση των επιπτώσεων για κάθε κράτος μέλος και η ανάπτυξη ενός δίκαιου μηχανισμού ώστε οι προσπάθειες να επιμεριστούν με δίκαιο και ισότιμο τρόπο.

Επιπλέον , η Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Περιβάλλον και το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής θα φιλοξενήσουν συναντήσεις εμπειρογνωμόνων στην Αθήνα (την εβδομάδα 12 - 16 Μαΐου).
Στις 12-13 Μαΐου. εθνικοί εμπειρογνώμονες των κρατών μελών σε θέματα Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων θα συζητήσουν την εφαρμογή των Οδηγιών για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων δημοσίων και ιδιωτικών έργων για το περιβάλλον.

Στις 15 Μαΐου θα λάβει επίσης χώρα η κοινή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Περιβαλλοντικών και Διαχειριστικών Αρχών και του Εθνικού Περιβαλλοντικού Δικτύου. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο ιδρύθηκε το 2004 με σκοπό να συμβάλει στην ενσωμάτωση των αναπτυξιακών και βιώσιμων αναπτυξιακών πολιτικών για το περιβάλλον στο πλαίσιο των περιφερειακών προγραμμάτων της πολιτικής των μελών της ΕΕ και των υποψηφίων για ένταξη χωρών. Οι συναντήσεις στοχεύουν στην ανάδειξη της περιβαλλοντικής διάστασης και της σημασίας της διαβούλευσης για την ανάπτυξη της εθνικής στρατηγικής για την πολιτική συνοχής, κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020. 

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη «Φυσική Ανάπλαση Πόλεων: Αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων και των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης χρησιμοποιώντας φιλικές με το περιβάλλον λύσεις», που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες (13-14 Μαΐου), θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη πολιτικών για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων των σύγχρονων πόλεων. Στο πλαίσιο αυτό, θα συζητηθούν καινοτόμα εργαλεία, στρατηγικές και βέλτιστες πρακτικές στον τομέα των φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων, όπως η ανακύκλωση και η φιλική προς το περιβάλλον ανακαίνιση κτιρίων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οικολογικά υλικά.